ကသံၣ်ဒီသဒၢ COVID-19 တၢ်ဆါ တၢ်မၤလိလၢ ဆူၣ်ချ့ပှၤမၤတၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်

ဆူၣ်ချ့အပှၤမၤတၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်ခဲလၢာ်လၢ အပၣ်ဃုာ်ဝဲဒၣ်လၢ တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ COVID-19 တၢ်ဆါ အပူၤသ့ၣ် တဖၣ် အလီၢ်အိၣ်ဝဲဒၣ်လၢ ကဘၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်ဒီး တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်အလၢအပှဲၤ ဒ်သိး ကမၤလီၤတံၢ် တၢ်ပူၤဖျဲးဒီးတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အဂီၢ်ဒီး တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ COVID-19 တၢ်ဆါကတုၤလီၤ တီၤလီၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ တၢ်သိၣ်လိ တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ COVID-19 တၢ်ဆါလၢ ဆူၣ်ချ့အပှၤမၤတၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ် အဂီၢ်အံၤ ဘၣ်တၢ်ကတဲာ် ကတီၤပာ်အသးဝံၤ လၢထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤ ဆူၣ်ချ့အပှၤမၤတၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်လၢ အမၤတၢ်လၢ တၢ်မဲာ်ညါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ တၢ်သိၣ်လိအဂ့ၢ်လၢ တၢ်ကတဲာ်ကတီၤပာ်ဝဲအံၤ ဘၣ်တၢ် မၤသကိးဒီး UNICEF, ပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်လိခိၣ်တီ ၆ ခါ, ပၣ်ဃုာ် စ့ၢ်ကီးဒီး တၢ်ဂီၤမူသ့ၣ်တဖၣ်, တၢ်ကျ့ခိၣ်နူာ်သ့ၣ်တဖၣ်, တၢ်မၤစၢၤတၢ်ဖံးတၢ်မၤသ့ၣ်တဖၣ်, တၢ်ဂဲၤလိသကိးယာ်ခီ ယာ်ဘးဒီး ဟံးန့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်သ့ ဃုာ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်လၢနသ့ၣ်ညါအီၤသ့သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ

ၢ်အၢၣ်လီၤလၢတၢ်ဂီၤမ့ၢ်ပှၤဂၤအတၢ်: WHO/Blink Media - Giliane Soupe

Course information

ၢ်သိၣ်လိအံၤန့ၣ်ပှၤမၤလိအီၤသ့စ့ၢ်ကီးလၢ ကျိာ်လၢလာ်တဖၣ်အံၤစ့ၢ်ကီးလီၤ.

English - Bahasa Indonesia - македонски - Русский - 中文- Tiếng Việt- العربية - Español - Nederlands - français - Português - Казақ тілі - ၽႃႇသႃႇတႆး - မြန်မာစာ

တၢ်ကွၢ်ကဒါက့ၤ −
WHO အံၤ မၤဃုာ်မၤသကိးတၢ်ဒီး ပှၤစဲအ့ၣ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်, ပှၤမၤမုၢ်ဝဲၤဖိသ့ၣ်တဖၣ် ဒီး ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ဆူၣ်ချ့တၢ်ကရၢ ကရိသ့ၣ်တဖၣ် ဒ်သိးကမၤချ့ထီၣ် တၢ်ခီၣ်ဆၢကဒါက့ၤ တၢ်ဆါသတြိာ်အဂီၢ်ဒီး တၢ်ရဲၣ်ကျဲၤသကိးစၢၤ လၢကဒိးန့ၢ်ဘၣ် ကသံၣ်ဒီသဒၢ COVID-19 ထဲသိးတုၤသိးဒီးတၢ်နီၤလီၤသကိးစၢၤတၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ တၢ်သိၣ်လိတခါအံၤ ကဟ့ၣ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်အကလုာ်ကလုာ်လၢ အဘၣ်ဃးဒီး COVID-19 ဒီး တၢ်ဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ပာ်ကီၤ, တၢ်ဆဲး ကသံၣ်ဒီသဒၢတၢ်ဆါ, တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါဒီး တၢ်ခိးကွၢ်တၢ် ဃုာ်ဒီး တၢ်တံာ်တာ်လၢအအိၣ်ထီၣ်ဖဲ တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ တၢ်ဆါဝံၤအလီၢ်ခံ (AEFI), ဒီးတၢ်ဆဲးကျၢဆဲးကျိး (တၢ်တူၢ်လိာ်ဒီး တၢ်သးလီ) ခီဖျိ တၢ်သိၣ်လိခီဖျိ တၢ်ဂီၤမူဖုၣ်ကိာ်ဖိ သ့ၣ်တဖၣ်ဒီး တၢ်ကျ့ခိၣ်နူာ်သ့ၣ်တဖၣ် ဒ်သိးကမၤကွၢ် နတၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်အဂ့ၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ တၢ်သိၣ်လိတခါအံၤ လီၤဆီဒၣ်တၢ်လၢ ဆူၣ်ချ့အပှၤမၤတၢ်ဖျိလၢ ပျီပူၤ လၢကဘၣ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢဒီး ပှၤလၢကဘၣ်မၤန့ၢ်ဆိသ့ၣ်တဖၣ် အဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ

တၢ်မၤလိအတၢ်တိာ်ပာ်သ့ၣ်တဖၣ်− ဖဲလၢတၢ်မၤလိတခါအံၤအကတၢၢ်န့ၣ်, နကသ့−

• ပာ်ဖျါထီၣ် ပဲးသိၣ်ကၠ့ၣ် (SARS-CoV-2) ဒီး ခိၣ်ရိၣ်နၣ်တၢ်ဆါဃၢ် တၢ်ဆါ (COVID-19);
• တဲနၢ်ပၢၢ်တၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်ဃး သွဲလၢအပၢဆှၢပၢၤဃာ် တၢ်အခုၣ်ပတီၢ်လၢ တၢ်ဆှၢဟ့ၣ်တၢ် အဂီၢ်အတၢ် လိၣ်ဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ်, တၢ်ပာ်ကီၤဒီး တၢ်ရဲၣ်လီၤကျဲၤလီၤအဂီၢ် အတၢ်သိၣ်တၢ်သီသ့ၣ်တဖၣ် လၢ တၢ်ဆှၢထီၣ်ဆှၢလီၤကျိာ်ကွာ်အကလုာ်ကလုာ်တဖၣ်, ဒီး ပာ်ဖျါထီၣ် ကျိၤကျဲ/တၢ်မၤအကျဲ အကပူၤသ့ၣ်တဖၣ် လၢတၢ်စူးကွံာ်တၢ်တဃာ်အဂ့ၢ် −
• ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ COVID-19 တၢ်ဆါအတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဆီဘၣ်တဆီအဂ့ၢ်ီဒး ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒီသဒၢတၢ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်အဂ့ၢ် ဒီး တၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤတၢ်လၢ ဆဲးကသံၣ်ဒီ သဒၢတၢ်ဆါအခါ −
• ဒုးနဲၣ်ဖျါထီၣ် တၢ်တံာ်တာ်လၢအအိၣ်ထီၣ်ဖဲတၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢတၢ်ဆါဝံၤအလီၢ်ခံအဂ့ၢ် ဒီး တဲနၢ်ပၢၢ်လၢ ကဘၣ်ပာ်ဖျါထီၣ် AEFI အအိၣ်လၢဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ COVID-19 တၢ်ဆါဝံၤ အလီၢ်ခံ −
• သ့ၣ်ညါပာ်ပနီၣ် တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါဒီး တၢ်ဆဲးလီၤမံၤလံာ်တကွီၣ်ဒိသ့ၣ်တဖၣ် ဒီး တဲနၢ်ပၢၢ်လၢ ကဘၣ်ကဘၣ်ကွၢ်ဃု ပှၤလၢတဆဲးလၢပှဲၤကသံၣ် − ဒီး
• ဒုးနဲၣ်ဖျါထီၣ်ဘၣ်ဃး တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ COVID-19 တၢ်ဆါ အတၢ်တုၤလီၤတီၤလီၤဒီး နီၢ်တဂၤဘၣ်တဂၤ အတၢ်ဆဲးကျိးဆဲးကျၢအဂ့ၢ်ႉ

တၢ်မၤလိအတကွီၣ် ကတီၢ် − ၃ နၣ်ရံၣ်ဃၣ်ဃ

လံာ်အုၣ်သးတဖၣ် − ပှၤမၤသကိးတၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်လၢ အမၤန့ၢ် အမး ၈၀% မ့တမ့ၢ် အါန့ၢ်အန့ၣ်လၢ တၢ်သံကွၢ်ပှိၤပှီၢ်အပူၤန့ၣ် ကမၤန့ၢ်ဝဲဒၣ် တၢ်ဖျိတၢ်သိၣ်လိလံာ်အုၣ်သး န့ၣ်လီ ပှၤထီၣ်တၢ်မၤလိတဖၣ်လၢအဒိးန့ၢ်တၢ်ထီၣ်တၢ်မၤလိဝံၤလံာ်လံာ်ကွဲးနီၣ်တဖၣ်နၣ် ထဲးလီၤ(download) တၢ်အိးထီၣ်ပနီၣ် (Open Badge) လၢတၢ်သိၣ်လိအံၤအဂီၢ်လီၤ. စံၢ်ဖဲအံၤဒ်သိးကမၤလိ ... ဒ်လဲၣ်တက့ၢ်.

တၢ်မၤလိအတကွီၣ်တခါအံၤ ဘၣ်တၢ်ထုးထီၣ်သကိးဒီး UNICEF န့ၣ်လီၤႉ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤခဲလၢာ်န့ၣ်ဘၣ်တၢ်သုးကျဲၤဝဲဒၣ်လၢ WHO န့ၣ်လီၤႉ

တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံအီၤဆူ ကွဲးနုာ်လီၤကျိာ် လၢCOVID-19 Vaccination training for health workers, 2021. WHO အံၤတအိၣ်ဒီးမူဒါလၢ တၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်တီ မ့တမ့ၢ် တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံ အတၢ်တုၤလီၤတီၤလီၤအဖီခိၣ်ဘၣ်ႉ တၢ်တဖိးမံလိာ်သးဒီး အဲကလံးကျိာ်ဒီး ကွဲးနုာ်လီၤကျိာ် အဘၢၣ်စၢၤမ့ၢ်အိၣ်တမံၤမံၤန့ၣ်, တၢ်ကပာ် အဲကလံးကျိာ် ဒ်အမ့ၢ်တၢ်အနီၢ်အသံးအသိးန့ၣ်လီၤႉ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံတဘ့ၣ်အံၤ တမ့ၢ်တၢ်ပာ်ဂၢၢ်ပာ်ကျၢၤဝဲဒၣ်လၢ WHO ဘၣ်ႉ လံာ်တဘ့ၣ်အံၤအတၢ်ပညိၣ်မ့ၢ်ဝဲ လၢတၢ်မၤလိမၤဒိး အဂီၢ်န့

Course contents

• တၢ်မၤလိအတကွီၣ် ၁ : တၢ်ဒုးသ့ၣ်ညါဆှၢနုာ်ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ COVID-19 တၢ်ဆါ :

  တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ COVID-19 တၢ်ဆါအဂ့ၢ် ဆူ ဆူၣ်ချ့အပှၤမၤတၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်/ပှၤဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ တၢ်ဆါသ့ၣ်တဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီ

• တၢ်မၤလိအတကွီၣ် ၂ − တၢ်ပာ်ကီၤ, တၢ်ရဲၣ်သဲကတီၤ, တၢ်ဆှၢထီၣ်ဆှၢလီၤ, ဒီး တၢ်ရဲၣ်သဲကတီၤတၢ်တဃာ် လၢ ကသံၣ်ဒီသဒၢ COVID-19 - :

  ကသံၣ်ဒီသဒၢ COVID-19 တၢ်ဆါ လၢအရဲၣ်ကျဲၤဆိပာ်စၢၤအီၤသ့သ့ၣ်တဖၣ်− တၢ်ရဲၣ်ကျဲၤတၢ်ပာ်ကီၤအလီၢ်, တၢ်ဆှၢထီၣ်ဆှၢလီၤ, ဒီး တၢ်ရၤလီၤ ကသံၣ်ဒီသဒၢ COVID-19 တၢ်ဆါ− တၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤ သွဲလၢအပၢဆှၢပၢၤဃာ် တၢ်အခုၣ်ပတီၢ်ဆူ တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢတၢ်ဆါအလီၢ်ဒီး တၢ်ရဲၣ်သဲကတီၤတၢ်တဃာ်ဒ် ဆူၣ်ချ့ဝဲၤကျိၤအပတီၢ်အသိး န့ၣ်လီ

• တၢ်မၤလိအတကွီၣ် ၃ − ရဲၣ်ကျဲၤ တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ COVID-19 တၢ်ဆါက:

  ဖဲလၢတၢ်မၤလိအတကွီၣ်တခါအံၤအကတၢၢ်န့ၣ်, နကြၢးသ့ − ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒီသဒၢ တၢ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်အဂ့ၢ်ဒီး တၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤတၢ်လၢ ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢတၢ်ဆါအခါ ဒ်သိးကဒီသဒၢ ဆူၣ်ချ့ပှၤမၤတၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်, ပှၤဒိးဆဲး ကသံၣ်ဒီသဒၢတၢ်ဆါ, ဒီး ပှၤတဝၢအဂီၢ် − ပာ်ဖျါထီၣ်လၢ နကတဲာ်ကတီၤ တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢတၢ်ဆါ အလီၢ်ဒ်လဲၣ် အဂ့ၢ် လၢတၢ်လူၤပိာ်မၤထွဲ တၢ်ဒီသဒၢတၢ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်ဒီး တၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤတၢ်သိၣ်တၢ်သီအသနိသ့ၣ်တဖၣ် (လၢဆူၣ်ချ့ဝဲၤလီၢ်, လၢတၢ်မၤစၢၤဆူလီၢ်ယံၤအဂီၢ်, ဒီး လၢ တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤအဂီၢ်) − ဒီး ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ COVID-19 တၢ်ဆါလၢ အပူၤဖျဲးဒီးတၢ်ဘၣ်ယိၣ်အဂီၢ်ဒီး တၢ်စူးကွံာ် တၢ်တဃာ်အဂီၢ်န့

• တၢ်မၤလိအတကွီၣ် ၄ − AEFI အတၢ်ခိးကွၢ်လၢ တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ COVID-19 တၢ်ဆ:

  တၢ်မၤလိအတကွီၣ်တခါအံၤအကတၢၢ်န့ၣ်, နကြၢး − ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်တံာ်တာ်လၢအအိၣ်ထီၣ်ဖဲ တၢ်ဆဲးကသံၣ် ဒီသဒၢတၢ်ဆါဝံၤအလီၢ်ခံ (AEFI)− ပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ကဘၣ်ပာ်ဖျါထီၣ်ဒီး ခီၣ်ဆၢက့ၤ AEFI ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်− ဒီး တဲနၢ်ပၢၢ်လၢ ကဘၣ်ပာ်ဖျါထီၣ် AEFI အဂ့ၢ်လၢ ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ COVID-19 တၢ်ဆါဝံၤအလီၢ်ခံ အဂ့ၢ်သ့န့ၣ်လီၤ

• တၢ်မၤလိအတကွီၣ် ၅ − တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါဒီး တၢ်ခိးကွၢ် တၢ်ဆဲး ကသံၣ်ဒီသဒၢ COVID-19 တၢ်ဆါ − တၢ်မၤလိအတကွီၣ်တခါအံၤအကတၢၢ်န့ၣ်, နကြၢး − တဲနၢ်ပၢၢ်တၢ်အရ့ဒိၣ်ဘၣ်ဃ :

  တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ် အကြၢးအဘၣ်အဂ့ၢ် − တၢ်သ့ၣ်ညါပာ်ပနီၣ် တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါဒီး တၢ်ဆဲးလီၤမံၤလံာ်တကွီၣ်ဒိသ့ၣ်တဖၣ် − မၤနီၣ်မၤဃါ တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢအဂ့ၢ်အကျိၤဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်ဒီး မၤနီၣ်မၤဃါတၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢတၢ်ဆါအဂ့ၢ်လၢ တၢ်ပာ်ဖျါ လံာ်တကွီၣ်ဒိသ့ၣ်တဖၣ်အပူၤ − ဒီး တဲနၢ်ပၢၢ်လၢ ကဘၣ်ကွၢ်ဃု ပှၤလၢတဆဲးလၢပှဲၤကသံၣ်စရီ (မ့ၢ်အိၣ်) အဂ့ၢ် သ့န့

• တၢ်မၤလိအတကွီၣ် ၆ − တၢ်ဆဲးကျိးဒီးပှၤတဝၢ ဘၣ်ဃး တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ COVID-19 တၢ်ဆါ −:

  တၢ်မၤလိအတကွီၣ်တခါအံၤအကတၢၢ်န့ၣ်, နကြၢး − ပာ်ဖျါထီၣ်ဆူၣ်ချ့အပှၤမၤတၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ် မူဒါဒီး အတၢ်ဖံး တၢ်မၤသ့ၣ်တဖၣ် လၢ တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ COVID-19 တၢ်ဆါအဂီၢ် − ဒုးနဲၣ်ဖျါထီၣ်ဘၣ်ဃး တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ COVID-19 တၢ်ဆါ အတၢ်တုၤလီၤတီၤလီၤဒီး နီၢ်တဂၤဘၣ်တဂၤ အတၢ်ဆဲးကျိးဆဲးကျၢအဂ့ၢ် − တဲနၢ်ပၢၢ်တၢ်ဆဲးကျိး ဆဲးကျၢအကျိၤအကွာ်သ့ၣ်တဖၣ်ဒီး တၢ်ဂ့ၢ် သၢ ခါလၢအကဲထီၣ်အသးသ့ ဒီး ပှၤတဝၢဖိသ့ၣ်တဖၣ် − ဒီး တဲနၢ်ပၢၢ် ပှၤဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢတၢ်ဆါအမူအဒါလၢ တၢ်ဆဲးကျိးဆဲးကျၢတဂ့ၤအခါ လၢတၢ်တံာ်တာ်လၢအအိၣ်ထီၣ် ဖဲတၢ်ဆဲး ကသံၣ်ဒီသဒၢတၢ်ဆါဝံၤအလီၢ်ခံ (AEFI) အဂ့ၢ်သ့န့ၣ်လီၤႉ